menu
12 Duch wyprowadził Jezusa na pustynię. 13 A przebywał na pustyni czterdzieści dni, kuszony przez szatana, i był ze zwierzętami, aniołowie zaś Mu służyli. 14 Gdy Jan został uwięziony, Jezus przyszedł do Galilei i głosił Ewangelię Bożą. 15 Mówił: «Czas się wypełnił i bliskie jest królestwo Boże. Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię!»
KOMENTARZ
w. 12 Duch wyprowadził Jezusa na pustynię.
Po chrzcie w Jordanie Jezus zostaje wyprowadzony przez Ducha Świętego (który zstąpił na Niego podczas chrztu) na pustynię. Czasownik ekballein, który w tym zdaniu został przetłumaczony jako „wyprowadził”, dosłownie oznacza „rzucić, wyrzucić”. Ks. Jakub Wujek w swoim przekładzie Pisma św. wydanym w 1599 r. tłumaczy ten czasownik jako „wygnać”. Gwałtowne „rzucenie” Jezusa przez Ducha na pustynię wyraża całkowite poddanie się Jezusa działaniu Ducha Świętego i wierne podporządkowanie się woli Ojca. Motyw pustyni występował w kontekście wcześniejszym jako sceneria działalności Jana Chrzciciela (Mk 1, 4). Choć nie ma żadnych szczegółów w opisie pustyni, to jednak możemy przypuszczać, że chodzi tu o pustynię judzką. W języku biblijnym i w tekstach judaizmu okresu drugiej Świątyni pustynia może przybierać różne znaczenia: miejsce skąd bierze początek zbawcze działanie Boga (por. Iz 40); miejsce eschatologicznej próby (teksty z Qumran); miejsce zamieszkania szatana i złych duchów. W naszym tekście Jezus rzucony na pustynię i zwyciężający szatana uobecnia nowy czas zbawczego działania Boga, w którym wyraźnie widać przejście od śmierci do prawdziwego życia w wolności. Postawa całkowitej wierności Bogu umożliwia przemianę miejsca pustynnego w rajski ogród życia.
w. 13 A przebywał na pustyni czterdzieści dni, kuszony przez szatana, i był ze zwierzętami, aniołowie zaś Mu służyli.
Czas przebywania Jezusa na pustyni zostaje przez Ewangelistę ściśle określony – czterdzieści dni. Liczba czterdzieści może nawiązywać nie tylko do czterdziestoletniej wędrówki narodu wybranego z Egiptu do Ziemi Obietnic (Wj 16, 35; Pwt 1, 3), lecz także do czterdziestodniowej próby, jaką musiał przebyć Mojżesz (Wj 34, 28) oraz Eliasz (1 Krl 19, 8). W tekście Markowym występuje tylko mała wzmianka o kuszeniu Jezusa na pustyni przez szatana, podczas gdy u innych Synoptyków scena ta jest bardziej rozbudowana przedstawiając złożoną dyskusję między Jezusem a diabłem (por. Mt 4, 1-13; Łk 4, 1-11). W żydowskiej literaturze apokaliptycznej szatan jest przedstawiany jako przeciwnik Boga i wszystkich ludzi realizujących Boże zamiary. W naszym tekście Jezus jest „kuszony” (gr. peiradzomenos – „doświadczany”, „poddawany próbie”) przez szatana. W Ewangelii Markowej termin ten występuje jeszcze trzy razy w kontekście konfrontacji Jezusa z faryzeuszami, którzy pragną go wystawiać na próbę (zob. Mk 8, 11; 10, 2; 12, 15). Termin ten występuje także w tekście Modlitwy Pańskiej (Mt 6, 13; Łk 11, 4). Ewangelista nie podaje nam żadnych szczegółów co do natury tego kuszenia, jednak dalszy tekst podkreśla tryumf Jezusa. Obecność dzikich zwierząt i fakt usługiwania Jezusowi przez aniołów wskazuje na to wyraźnie. Scena ta staje się bardziej zrozumiała w świetle starotestamentowego tekstu Ps 91,11-13:
Bo swoim aniołom dał rozkaz o tobie, aby cię strzegli na wszystkich twych drogach.
Na rękach będą cię nosili, abyś nie uraził swej stopy o kamień.
Będziesz stąpał po wężach i żmijach, a lwa i smoka będziesz mógł podeptać.
Św. Marek Ewangelista wspomina o przebywaniu Jezusa z dzikimi zwierzętami, podkreślając atmosferę pokoju i przyjaźni między Jezusem a stworzeniem. Dzikie zwierzęta, które w wielu tekstach biblijnych występują obok sił zła (zob. Ps 91, 13; Ez 34, 5), w naszym tekście jawią się jako przyjazne Jezusowi. Można tu dostrzec niejako przywrócenie sytuacji z raju (zob. Rdz 1, 28; 2, 19-20) i spełnienie eschatologicznych obietnic prorockich (zob. Iz 11, 6-9; 65, 17-25). Obecność aniołów natomiast wskazuje na Bożą asystencję w czasie kuszenia Jezusa na pustyni. Przedmiotem akcji aniołów jest usługiwanie (gr. diakoneo) Jezusowi. Termin diakoneo może oznaczać usługiwanie przy stole, stąd czynność aniołów może być tutaj bardziej sprecyzowana jako karmienie. Podobną sytuację możemy odnaleźć w życiu proroka Eliasza (zob. 1 Krl 19, 1-8).
w. 14 Gdy Jan został uwięziony, Jezus przyszedł do Galilei i głosił Ewangelię Bożą.
Ewangelista zwraca uwagę, że głoszenie Dobrej Nowiny przez Jezusa następuje po uwięzieniu Jana Chrzciciela. Werset ten jest bardzo dramatyczny, gdyż zawiera preludium do męczeńskiej śmierci Jana Chrzciciela zawartej w dalszej narracji Ewangelii (Mk 6, 17-29). Temu, który wzywał do nawrócenia i chrzcił w rzece Jordan, zamyka się usta i krępuje ręce. Los św. Jana Chrzciciela podzieli także Jezus, który również zostanie wydany i uwięziony. Dlatego właśnie Jan jest w pełnym tego słowa znaczeniu prekursorem Jezusa.
Zamknięcie się ludzi na orędzie Jana Chrzciciela oraz jego uwięzienie intensyfikują działanie mocy Bożej objawionej w orędziu i życiu Jezusa z Nazaretu. Istotna jest tutaj wzmianka o powrocie Jezusa do Galilei, gdyż stanie się ona scenerią zbawczego działania Jezusa. W tradycji biblijnej Galilea jawi się jako ziemia rodzinna Jezusa, miejsce powołania wszystkich apostołów i obszar, w którym Jezus poświęca większą część swej publicznej działalności. Podkreślenie, że Jezus głosi Ewangelię Bożą, wskazuje mocno na Boga Ojca jako głównego sprawcę Dobrej Nowiny.
w. 15 Mówił: «Czas się wypełnił i bliskie jest królestwo Boże. Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię!»
W wersecie 15 występuje orędzie Jezusa stanowiące syntezę całej Ewangelii. Jezus mocno podkreśla, że czas (gr. kairos) wypełnił się. Czas ten (kairos) oznacza moment wkroczenia Boga w historię ludzkości. Jest to czas decydujący o losach świata, punkt kulminacyjny historii. Czas ten osiąga swą pełnię wraz z przyjściem na świat Jezusa z Nazaretu – Syna Bożego i oczekiwanego Mesjasza, który poprzez swoją mękę, śmierć i zmartwychwstanie pokona szatana. Odróżnia się go (tzn. kairos) od zwykłego biegu historii (gr. chronos) oraz czasu przyszłego i ostatecznego (gr. aion). Z wypełnieniem czasu Jezus łączy orędzie o bliskości królestwa Bożego. Termin „królestwo Boże” oznacza przestrzeń Bożego królowania. Jest to przestrzeń miłości, sprawiedliwości, wolności i pokoju. Bliskość tego królestwa może być rozumiana zarówno w sensie czasowym jak i przestrzennym. To królestwo ma się realizować w nas i wokół nas – stąd mocne wezwanie Jezusa do nawrócenia i do wiary w Ewangelię. Nawrócenie polega na radykalnym odwróceniu się od grzechu i stanowczym zwróceniu się całym sercem ku Bogu. Wiara zaś polega na całkowitym zaufaniu Jezusowi i głoszonej przez Niego Dobrej Nowinie o Królestwie Boga i wiernym przylgnięciu do Jego Osoby.
Jezus głęboko poddany woli Ojca, w mocy Ducha kontynuując misję Mojżesza, Eliasza i Jana Chrzciciela, udaje się na pustynię, aby wyjść w sposób zwycięski w konfrontacji z szatanem. Droga Jezusa prowadzi przez trud samotności i znużenie głodem. Jednak jej finałem jest zwycięstwo nad mocami zła. Przez to zwycięstwo pustynia zamienia się w rajski ogród – pełen zwierząt i aniołów usługujących przy niebiańskiej uczcie. Droga Jezusa otwiera raj każdemu człowiekowi, który, przechodząc przez doświadczenie goryczy grzechu, może zakosztować prawdziwego życia łaski. Osoba Jezusa staje się dla nas Przewodnikiem w naszej wędrówce przez okres Wielkiego Postu ku porankowi Zmartwychwstania. Tylko z Jezusem możemy odnieść zwycięstwo nad szatanem i pokusami krainy śmierci. On zaprasza nas do prawdziwego szczęścia, którego świat dać nie może. Jezus wprowadza nas w kairos – czas szczególnego działania Boga. Pragnie, aby ten czas doprowadził nas do wieczności – gdzie nie ma już ani czasu, ani przestrzeni, lecz wspólnota z Bogiem, który jest Miłością. Jezus przychodzi, aby wzywać nas do nawrócenia i wiary. Głosi nam Dobrą Nowinę, której źródłem i autorem jest sam Bóg Ojciec. Jezus pragnie, aby Bóg zasiadł na tronie naszego serca i byśmy przez szczere oddanie i autentyczne świadectwo mieli udział w realizacji królestwa Bożego. Głośno wołajmy: Przyjdź królestwo Twoje – nie tylko wargami, ale całym naszym życiem. Zamieniajmy z Jezusem – nowym Adamem i Jego Matką – nową Ewą pustynię śmierci w krainę życia.
Święta Maryjo, Matko Boża,
Ty wydałaś na świat prawdziwe światło,
Jezusa, Twojego Syna – Bożego Syna.
Na wezwanie Boga oddałaś się cała
i tak stałaś się źródłem dobroci,
które z Niego wytryska.
Pokaż nam Jezusa. Prowadź nas ku Niemu.
Naucz nas, jak Go poznawać i kochać,
abyśmy my również mogli stać się
zdolni do prawdziwej miłości
i być źródłami wody żywej
w spragnionym świecie.
(Benedykt XVI, encyklika Deus caritas est)
Bądź na bieżąco z nowościami i promocjami. Zapisz się na newsletter!